سوسپانسیون

سوسپانسیون

یکی از معضلات ساخت در داروخانه فراهم کردن یک سوسپانسیون ایده آل است.بعضی از مواد اولیه حلال مجاز برای ساخت ندارند و مجبوریم آنها را به فرم سوسپانسیون بسازیم و به بیمار توصیه کنیم آنرا قبل از مصرف به خوبی تکان دهد.

مواد اولیه که حلال مجاز(برای پوست) ندارند:
گوگرد، بنزوئیل پروکساید، زینک اکساید، تیتانیوم دی اکساید، اکسید آهن، کائولن و…

نکته: هر چه پودر فاین تر باشد در استفاده حس و اثر بخشی بهتری دارد پس باید پودر ها به خوبی صلایه شوند.
نکته: بزرگترین معضل در ایجاد سوسپانسیون جلوگیری از تشکیل کیک سخت و عدم رسوب سریع ذرات پس از تکان دادن)برداشت دوز ثابت( می باشد.

برای جلوگیری از ایجاد کیک سخت چند روش وجود دارد:

1. ایجاد بار یکسان)منفی یا مثبت( روی سطح ذرات پودر که سبب می شود از یکدیگر فاصله بگیرند و کیک تشکیل ندهند. اینکار متدی پیشرفته بوده و عملا در داروخانه مقدور نمی باشد
2. خیس(wet) کردن سطح پودرها که این عمل سبب می شود پودر ها تمایلی برای ایجاد کیک نداشته باشند اما جلوی رسوب سریع را نگرفته و در طولانی مدت مانع تشکیل کیک نمی شود. برای این روش از wetting agent استفاده می شود که مرسومترین آن توئین است هرچند سورفکتانت با HLB بین هفت تا نه )مثل اسپن ۲۰(منطقی تر میباشد.
3. افزایش قوام سوسپانسیون.در این روش مانع تشکیل کیک سخت نمی شویم ولی با کاهش سرعت رسوب، زمان تشکیل کیک را طولانی تر می کنیم و در صورتی که نیاز به استوک سازی نباشد بهترین روش است چون راحتترین روش بوده و بیمار با تکان دادن های روزانه، حین مصرف خود مانعی برای تشکیل کیک می باشد و در صورت انبارداری آن تا نهایتا یکماه از ایجاد کیک جلوگیری می شود.
   بهترین قوام دهنده ها برای این منظور کربوکسی متیل سلولز(CMC) و زانتام گام می باشند. اگر محیط اسیدی یا قلیایی شدید است یا در محیط فلزات سنگین حضور دارد زانتام ارجح تر می باشد.
   برای محیط دارای کمی الکل زانتام گام ارجح تر بوده)نیاز به محافظت میکروبی دارد( و برای محیط فاقد الکل کربوکسی متیل سلولز.

نکته: قوام دهنده های دیگری هم هستند که می توان بسته به دسترسی و نیاز از آنها بهره برد همچون تراگاکانت، متیل سلولز، اتیل سلولز ،پلی وینیل پیرولیدون)از گروه پلیمرهای فلکوله کننده( و….

درصد پیشنهادی برای قوام دهنده 0.1 تا 1 درصد بسته به مورد می باشد هرچند غالبا درصد های کم استفاده می شود و باید به سهولت خروج سوسپانسیون از ظرف آن توجه داشت.(رئولوژی مطلوب، قوام بالا حین نگه داری و کاهش قوام حین تکان دادن و مصرف می باشد).یکی دیگر از روش های افزایش قوام افزودن گلیسرین می باشد.
نکته: گاها پس از صلایه کردن، پودرها به هم چسبیده و در محیط حامل از یکدیگر جدا نمی شوند و ذرات درشت ایجاد می شود. برای حل این مشکل پیشنهاد می شود پودرها پس از صلایه شدن توسط گلیسرین یا توئین)یا ترکیب هر دو( به خوبی لویگه شوند.
برای فهم بهتر با یک چالش و مشارکت دوستان یک فرمول میزارم

• Titanium dioxide 10%
• PABA 4%
• Kaolin 3%
• Dalacin 2%
• Iron oxid qs
• Ethanol 60 up to 100 cc

روش پیشنهادی ساخت، مواد افزودنی که سبب بهبود آن می شوند، توصیه ها، معایب محصول، مزیت های این ضد آفتاب، هدف درمانی، راهکار های بهبود، پیشنهاد برای جایگزینی مواد و هر چیزی به ذهنتان میرسد.می توانید از مبحث قبلی سوسپانسیون و توصیه های اونجا هم بهره ببرید.

فرمول ذکر شده مربوط به یک ضد آفتاب فیزیکی)تیتانیوم، کائولن و اکسید آهن( و شیمیایی)پابا( است و با توجه به عدم حضور چربی، مناسب پوست های چرب می باشد(oil free) همچنین افزودن کلیندامایسین سبب می شود اثرات ضد جوش نیز از خود نشان دهد.
پوشش بالایی داشته و با توجه به حضور رنگ)اکسید آهن( بر روی پوست طبیعی جلوه می کند. به دلیل عدم القای جوش و حتی کنترل و کاهش جوش در بین جوانان بسیار یرطرفدار می باشد و اگر به درستی ساخته شود و معایب آن اصلاح شود از پرطرفدارترین فرمول های ترکیبی می باشد که گاها افراد حاضرن از شهرهای اطراف برای خرید آن به داروخانه مراجعه کنند. این فرمول یکی از بهترین موارد آموزش استوک سازی می باشد که به آن خواهیم پرداخت.
حضور پابا یک محدودیت می باشد چون جذب شده و در درازمدت نیاز به دفع آن از بدن می باشد. لذا توصیه می شود پس از شش ماه مصرف یک دوره استفاده نشود سپس مجددا قابل استفاده است. ایراد دیگر پابا ایجاد رنگ زرد بر روی پوست است که با قطع مصرف پس از چند روز اصلاح می شود.
متاسفانه میزان الکل فراورده بالا بوده و در درازمدت مناسب پوست های خشک و نرمال نمی باشد.
ایراد دیگر ضد آب نبودن آن می باشد که به راحتی با تعریق یا دست کشیدن از پوست پاک می شود.
حضور پودر های زیاد غیر محلول سبب می شود بخشی از کلیندامایسین کاور شده و اثربخشی آن کمتر شود و استفاده طولانی و گاها بی مورد از یک آنتی بیوتیک باعث ایجاد مقاومت دارویی می شود.
یکی از مشکلات پوستی، حضور لایه های شاخی مرده و خشک بر روی پوست می باشد)پوسته پوسته بودن( که در اطراف بینی و دور دهان مرسوم تر بوده و در آب و هوای خشک مثل اصفهان و در فصول سرد سال بسیار شایع است. از علل های اصلی آن پسوریازیس، سبوره، استفاده از ایزوترتینوئین و… می باشد. حضور این پوسته ها سبب می شود در صورت استفاده از ضد آفتاب مربوطه و عدم حضور چربی، ظاهر ناخوشایندی بر روی پوست ایجاد می شود و پوسته ها به وضوح خود را نمایان می کنند. لذا بعضی از پزشکان برای رفع این مهم به فرمول یک یا دو عدد آمپول دگزامتازون اضافه می کنند که با درمان خود بیماری مشکل حل می شود اما این حالت را علامت درمانی میدانیم و در صورت مصرف طولانی از یک کورتون موضعی عوارض موضعی و سیستمیک بسیاری را برای مصرف کننده ایجاد خواهیم کرد.
ایراد دیگر: به علت حضور پابا در صورت سهل انگاری مصرف کننده و ریختن سوسپانسیون مربوطه روی لباس رنگ زرد پایداری ایجاد می کند که رفع آن کمی سخت است.

مجددا تکرار می شود:
در صورت فرموله کردن صحیح، رفع حداکثری ایرادات و ساخت رنگ زیبا، بدون نیاز به نسخه شدن از سوی پزشک تعداد بسیار زیادی خواهان خواهد داشت و زبان به زبان در بین مردم معرفی خواهید شد. همچنین افرادی که مستعد جوش هستند به راحتی معتاد این فراورده خواهند شد.

حلالیت ها:

1. تیتانیوم دی اکسید، اکسید آهن و کائولن نامحلول هستند.
2. کلیندا مایسین هیدروکلراید در آب پنج درصد و در اتانول دو درصد
3. پابا در آب 0.6 درصد و در الکل 12.5 درصد

رفع ایرادات:

1. فراورده خشک بوده و بر روی پوست های خشک و افرادی که پوسته پوسته دارن احساس خوشایندی ندارد
   راهکار: افزودن پنج درصد روغن کرچک
2. حین نگهداری و استوک سازی ایجاد کیک سخت میکند.
   راهکار: افزودن دو درصد توئین ۸۰، پنج درصد پروپیلن گلیکول و نیم درصد زانتام گام
3. عدم مقاومت به آب:
   راهکار: افزودن اتیل سلولز و ستیل دایمتیکون.
   با توجه به در دسترس نبودن دوماده اخیر برای داروخانه، به همان روغن کرچک بسنده می شود.

نکته: پزشک غالبا مقدار اکسید آهن را به اختیار داروساز میگذارد و حتی اگر مقدار مشخص ذکر شده باشد باز هم داروساز باید مقدار تشخیصی خود را بردارد. این مقدار کاملا تجربی بوده و به میزان خلوص مواد نیز بستگی دارد(.نکات مهم در مورد اکسید آهن مربوط به فرمولاتوری می باشد و در مبحث بعدی ذکر خواهد شد.)

• Titanium dioxide 10%
• PABA 4%
• Kaolin 3%
• Dalacin 2%
• Iron oxid qs
• Ethanol 60 up to 100 cc

نکته: حضور کائولن علاوه بر پوشش دهی سبب مات شدن رنگ می شود و حضور تیتانیوم دی اکساید علاوه بر پوشش دهی سبب براق شدن می شود.
تعادل بین این دو در ساخت رنگ ایده آل مهم است.

روش ساخت:

کلیندامایسین را در حدود بیست سی سی آب و پابا را در حدود پنجاه سی سی الکل حل می کنیم
سپس تیتانیوم، کائولن و اکسید آهن زرد و قرمز را در هاون به خوبی صلایه می کنیم)کائولن نیازی به صلایه کردن ندارد اما افزودن آن به دو پودر قبلی باعث می شود حین صلایه شدن کمتر به یکدیگر بچسبند( برای جلوگیری از گلوله شدن زانتام گام در مواجهه با آب بهتر است در هاون با دیگر پودر ها رقیق شود
در نهایت توئین، روغن کرچک، پروپیلن و مقداری از آب را که دالاسین در آن حل شده به هاون منتقل می کنیم و به خوبی و با حوصله لویگه می کنیم افروزن آب را ادامه می دهیم تا مخلوط ژله ای و بدون گلوله ای حاصل شود. مخلوط حاصله را به شیشه منتقل کرده و مابقی الکل و آب را به آن می افزائیم.
در نهایت با الکل به حجم می رسانیم و به خوبی تکان می دهیم.
مصرف کننده نیز باید قبل از هر بار مصرف این مخلوط را تکان دهد.