ترک پوستی چیست؟

ترک پوستی چیست؟

ترک های پوستی (استرچ مارک stretch mark یا استریا striae) که با اسامی دیگری نظیر ترک های حاملگی،خطوط چاقی لاغری و… خوانده می شوند در واقع ضایعات پوستی می باشند که به دلیل نازک شدن لایه درم (آتروفی یا همان تحلیل پوست)و و فرورفتگی پوست (اپیدرم) به شکل بریدگی اغلب در نواحی تحت فشار مثل ران، باسن، شکم و سینه ها ایجاد می شود. ترک های پوستی هنگام بلوغ، اغلب روی ران ها ، باسن و سینه ها ایجاد می شوند. ولی در دوران حاملگی این ترک ها بیشتر در نواحی شکم و سینه ها بروز می کنند. ترک های پوستی در خانم ها بسیار شایع تر است تا آقایان . از نظر ظاهری این ترک ها در ابتدا قرمز تا بنفش رنگ هستند ولی با گذشت زمان به تدریج سفید رنگ می شوند. این ترکهای پوستی معمولا به دوصورت دیده می شود:
۱-استریا روبرا(Striae Rubra):خط هایی به رنگ صورتى یا قرمز و کمى برجسته
۲-استریا آلبا(Striae Alba): خط هایی به رنگ سفید و هم سطح پوست یا فرورفته

مهم ترین علل ایجاد ترک های پوستی چیست؟

دو دسته علت اصلی وجود دارد، داخلی و خارجی
علل داخلی شامل کاهش میزان توانایی پوست جهت ترمیم نواحی مختلف در زمانی که تحت فشار قرار می گیرند است که می تواند به علت کمبود املاح و ویتامین های مختلف باشد. ولی علل خارجی شامل فشارهای مستقیم روی پوست در ناحیه مورد نظر است که البته می تواند بصورت موقت باشد ولی خیلی شدید باشد.

• بارداری: مثلا در ایام حاملگی چون میزان فشار تحمیلی در واحد زمان ( چند ماه آخر) خیلی زیاد است و پوست فرصت ترمیم و سازگاری نسبت به این تغییرات را ندارد، اما وقتی که ختم حاملگی داریم ، فشار خارجی به پوست متوقف می شود و در این ایام فرصت مناسبی است که سریعا ترمیم نواحی آسیب دیده شروع بشود. هم چنین سن اولین بارداری در بروز ترک های بسیار مهم است.به طوریکه اغلب بانوانی که در سنین بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی باردار شده اند دچار ترک های پوستی می شوند، در حالی که احتمال بروز این ترک ها در بانوانی که اولین بارداری آن ها پس از ۳۵ سالگی است بسیار کمتراست .این ترک ها، معمولاً بعد از ماه چهارم بارداری ایجاد می شوند. ترک ها حتی ممکن است پس از زایمان نیز ایجاد شوند.در بعضی از افراد اولین بارداری بدون ایجاد ترک های پوستی طی می شود ولی در بارداری های بعدی بروز می کند.

 

• افزایش وزن ناگهانی: یکی از مهم ترین علل خارجی ایجاد ترک های پوستی ، افزایش وزن به صورت شدید طی زمان کوتاه است که البته در این حالت بر خلاف دوران حاملگی که بیشتر ترک ها در نواحی شکم است،در سایر نواحی بدن مثل ران ها ، اطراف باسن، اطراف بازوها و سینه ها هم دیده می شوند ، که البته به شدت و عمق ترک های ایجاد شده در ایام حاملگی نیست ولی دارای سطح وسیع و گستردگی زیادی در نقاط مختلف بدن است.

 

• بلوغ: رشد سریع در دوران بلوغ معمولا منجر به ظاهر شدن استرچ مارک بر روی پوست می شود.

• برخی بیماری ها: برخی بیماری ها می توانند موجب گسترش استریا در پوست شوند، مانند سندروم مارفان و سندروم کوشینگ. سندورم مارفان می تواند منجر به کاهش کشسانی بافت پوست شود و سندروم کوشینگ منجر به تولید بیش از حد هورمون در بدن می شود که درنتیجه آن افزایش وزن سریع و شکنندگی پوست حاصل می شود.

 

• استفاده از کورتیکواستروئید: استفاده بلند مدت از کرم ها یا لوسیون های کورتیکواستروئید می تواند سطح کلاژن پوست را کاهش دهد. کلاژن نقش استحکام و محافظت از را دارد که مقدار کم آن موجب ایجاد استریا خواهد شد.پوست انسان متشکل از 3 لایه اصلی است که استرچ مارک ها زمانی که بافت همبند فراتر از حد توانش کشیده شود، در لایه درم یا لایه میانی پوست ایجاد می شوند.

 

عوامل تشدید کننده ترک های پوستی
عواملی وجود دارد که می تواند بر ایجاد ترک های پوستی موثر باشند. این فاکتورها عبارتند از:
• سابقه خانوادگی
• بیماری های مزمن
• شاخص توده بدنی یا BMI قبل از بارداری
• وزن نوزاد در زنان باردار

کدام نواحی بدن بیشتر در معرض استریا هستند؟
نواحی که بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند شامل موارد زیر هستند:
• شکم
• سینه ها
• لگن
• پهلو
• باسن
• ران

پیشگیری از ایجاد استریا
همیشه استرچ مارک ها قابل پیشگیری نیستند، اما نکاتی برای کاهش دادن آن ها وجود دارد.
• وزن خود را متناسب نگه دارید.
• از رژیم غذایی غیرمتعادل خودداری کنید.
• رژیم غذایی متعادل سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی داشته باشید. مقدار مناسبی از ویتامین ها و مواد معدنی مانند زینک و سیلیکون برای محافظت از پوست خود مصرف کنید.
• در دوران بارداری وزن خود را ندریجی افزایش دهید.
• روزانه شش تا هشت لیوان آب بنوشید.
• چند ماه قبل از شروع حاملگی حتما از مکملهای ویتامین های گروه B ، C، E ومواد معدنی که شامل منیزیم ، روی و سلنیوم است استفاده شود. این مورد بسیار بسیار مهم است یعنی از چند ماه قبل از ایجاد فاشر بر سطح پوست به صورت درونی ذخیره مواد اولیه مورد نیاز برای ترمیم لایه های پوست که در آینده ای نه چندان دور تحت فشار و آسیب قرار میگیرند ، افزایش پیدا کند و در واقع هر چه میزان توانایی پوست برای ترمیم آسیب ناشی از فشار و کشش بالاتر باشد، میزان تخریب لایه های پوست کمتر میشود. اما از زمانی که ایام بارداری شروع میشود و پوست تحت فشار قرار میگیرد باید مواد مورد نیاز جهت ترمیم سطح پوست را تامین کنیم . چند روش بسیار موثر عبارتند از:

روغن جوانه گندم : حتما روزانه 1 الی 2 مرتبه به صورت آرام و چرخشی در سطح پوست از این روغن مالیده شود، روغن جوانه گندم حاوی مواد پروتئینی بسیار عالی جهت ترمیم لایه های آسیب دیده پوست می باشد.

ویتامین c : این ویتامین یکی از مهم ترین مواد اولیه های موجود در بدن برای ساخت کلاژن و الاستین است. با مصرف انواع مرکبات و میوه و سبزیجات و مصرف ویتامین های خوراکی حاوی ویتامین c می توانیم میزان لازم از این ویتامین را به بدن خود برسانیم.

روغن شترمرغ: این روغن بکی از موثرترین محصولات جهت پیشگیری از ایجاد ترک های شکم است. این محصول حاوی ترکیبات نزدیک بدن است و بسیار مناسب برای ترمیم پوست است. یعنی حداقل هر شب یکبار قبل از خواب از این روغن روی پوست مالیده شود.

لیمو ترش: ترکیبات حاوی اسید هیدروکسی که بهترین و ایمن ترین مواد از این گروه آبلیموی تازه است . منظور آب لیموترش تازه است نه بعضی از مواد تولید شده صنعتی که در اثر گذر زمان از میزان کیفیت اثرشان کم می شود. یعنی روزی یک بار چند قطره روی پوست مالید شود.

ویتامین E : روزانه یک عدد کپسول حاوی ویتامین E روی پوست مالیده شود که بسیارعالی در پیشگیری از ایجاد ترک های شکمی موثر است.

توصیه هایی برای درمان
ماساژ پوست باعث گردش خون منظم می شود.
همیشه پوست را مرطوب نگه دارید.
غذاهای سالم بخورید.
از رژیم های لاغری غیر اصولی اجتناب کنید.
اگر می خواهید وزن کم کنید به آرامی برنامه رژیمی را دنبال کنید.
در دوران بارداری از کرم های مخصوص برای شکم استفاده کنید.
غذاهای شامل ویتامین D , C استفاده کنید.
وزن خود را متعادل نگه دارید.
کرم های ویتامین E بهترین درمان برای جلوگیری از آن ها می باشند.
منظم ورزش کنید.

درمان ترک های پوستی
ترک پوستی در واقع یک نوع اسکار پوستی است که مثل همه اسکار ها درمان قطعی ندارد و فقط می توان آن را بهبود داد. از نظر پزشکى هم ضرورتى براى درمان وجود ندارد ولى دربیشترموارد به دلایل زیبایى،افراد به دنبال رفع این خطوط هستند. درمان های مختلفی برای استریا وجود دارد که بین 30 تا 50 درصد جوابگو هستند. درمان طیف وسیعی دارد، از کرم های پوستی گرفته تا روش های درمانی که متخصص برای بیمار انجام می دهد. روش دیگر درمان، طیف وسیعی از روش های درمانی است که متخصص پوست برای بیمار تجویز می کند که شامل روش هایی مثل انواع لیزرها، آراف فرکشنال، مزونیدلینک (مزوتراپی) و PRP می باشد.

انواع روش های درمانی
درمان های دارویی و موضعی
کرم‌های موضعی مختلفی برای بهبود استریا وجود دارند. استفاده از کرم ترتینوئین (Tretinoin) می‌تواند تأثیرات قابل توجهی در این زمینه داشته باشد. کرم ترتینوئین حاوی اسید رتینوئیک و میزان بالایی از ویتامین A است که باعث افزایش تولید کلاژن می‌گردد. افزایش تولید کلاژن منجر به افزایش خاصیت ارتجاعی پوست می‌شود. رتین A توانایی از بین بردن سلول‌های مرده پوست با انتقال کراتین موجود در اپیدرم یا لایه‌ی بیرونی پوست، به درم یا لایه‌ی مرکزی پوست که در آن خطوط و ترک بارداری تشکیل می‌شوند را دارد. رتین A همچنین می‌تواند تشکیل کلاژن در پوست شما را تشدید کرده و موجب بهبود قدرت پوست و کاهش ظهور خطوط و ترک بارداری شود. البته استفاده از این دارو در دوران بارداری برای مادر باردار و نوزاد مضر است و نباید استفاده شود بلکه به خانم های باردار توصیه می شود با مشورت پزشک از کرم های حاوی اسید هیالورونیک استفاده کنند.نوع دیگری از کرم دیگر تهیه شده بر پایه ژل سیلیکونی نیز می‌تواند در این زمینه تأثیرات مثبت داشته باشد. این نوع ژل‌ها تولید کلاژن را افزایش داده و پیگمانتاسیون را کاهش می‌دهند و روزانه حداقل یک بار باید استفاده شوند. مانند کرم قبلی، این روش نیز نمی‌تواند تضمین‌کننده رفع کامل ترک‌های پوستی باشد.

درمان های غیر دارویی
بهترین روش درمانی استرچ مارک ها (خط های چاقی-لاغری) درمان ترکیبى است، درحال حاضرمؤثرترین روش های درمان استریا عبارتنداز:
• درمان با امواج صوتى (Acoustic wave therapy)
• میکرونیدلینگ
• پی آر پی PRP
• مزوتراپی
• لیزر درمانى
• لایه برداری شیمیایی
• کربوکسی تراپی

درمان با امواج صوتی:

یکی از مؤثرترین روش های درمان ترک هاى پوستى یا استریا، در شکم، پهلو و باسن شاک ویوتراپی یا آکوستیک ویوتراپی (AWT) با استفاده از دستگاه X-Wave (ساخت کمپانى BTL انگلستان) است. نتایج درمانى با X-Wave دربعضی افراد، آنقدرخوبست که نیازی به انجام لیزر نیست.

میکرونیدلینگ:

میکرونیدلینگ لایه درم یعنی جایی که استرچ مارک ها در آن جا حضور دارند را هدف قرار می دهد. با وارد شدن سوزن های ریز میکرونیدلینگ به پوست، کلاژن سازی تحریک می شود و بهبود ظاهر پوست و کاهش استرچ مارک ها حاصل می شود. بازسازی شکل‌گرفته در پوست، اسکارهای روی پوست را به حداقل می‌رساند.

پی آر پی PRP:

علاوه بر این ها، متخصصان از دستگاه‌هایی به نام PRR استفاده می‌کنند که با تشدید فاکتورهای رشد و تحریک کلاژن‌سازی، به بهتر شدن ظاهر پوست دچار استریا کمک می‌کنند.

مزوتراپی :

یکی از بهترین وموثر ترین راه های درمان ترک های پوستی مزوتراپی است. این روش که به گفتی بعضی از متخصصین نتایج معجره وار دارد، از جدید ترین روشه های درمانی و مراقبت پوست است که حدود 60 سال پیش توسط پزشکی فرانسوی اختراع شد. این روش غیر تهاجمی و بدون درد است. به دلیل استفاده از مواد طبیعی و مورد نیاز پوست برای کلاژن سازی و ترمیم و غیر سیستمی بودن تزریقات ( وارد خون نمی شود) ، عوارض جانبی ندارد. اما مزوتراپی استریا چگونه است. در مزوتراپی استریا مواد مورد نیاز جهت ترمیم پوست و تحرکی سنتز های کلاژن ساز، به لایه های میانی پوست تزریق می شود. روش های تزریق در مزوتراپی با توجه به نوع درمان تشخیص پزشک متفاوت است. در درمان استریا با مزوتراپی عموما از میکرونیدلینگ و ناپاژ استفاده می شود. با توجه به وضعیت استریا تعداد جلسات مزوتراپی مشخص می شود که معمولا حداقل پنج جلسه مورد نیاز خواهد بود. در هر جلسه دوز مشخصی از کوکتل مزوتراپی مخصوص درمان استریا در محل ترک ها تزریق می شودو معمولا نتایج بعد از چند جلسه قابل مشاهده خواهد بود.

 

لیزردرمانی :

از لیزر های مختلفی مثل IPL ، PDL ،CO2 فرکشنال یا RF فرکشنال سوزنی نیز در درمان استریا استفاده شده است. پاسخ به لیزرهای IPL و PDL نتایج متفاوتی به دنبال داشته است ولی لیزر RF فرکشنال سوزنی اثر بسیار خوبی بر استریا دارد. لیزر RF فرکشنال سوزنی بین 6-3 جلسه برای بیمار انجام میشود و همزمان از دارو برای درمان بیمار استفاده میشود.
اولین پاسخ درمانی حدود 4 هفته پس از لیزر ظاهر میشود ولی ظاهر شدن نتایج کامل به ادامه جلسات درمانی بستگی دارد. درمان جدیدی که اثرزیادی در درمان ترک پوستی دارد آر اف فرکشنا ل می باشد. این روش باعث محوتر شدن ترک پوستی در زمینه پوست میشود و برروی ترکهای سفید هم موثر است. نکته جالب در مورد آر اف فرکشنا ل این است که هنگامی که این کار برای هر جای بدن استفاده شود ضمن از بین رفتن ترکها پوست منطقه نیز سفت تر میشود که این اثر به طور خاص در شکم و ران و بازو بسیار جلب توجه میکند.

کربوکسی تراپی :

کربوکسی تراپی ترک پوستی به معنی تزریق گاز دی اکسید کربن در نواحی آسیب دیده است. در این حالت زیر پوست هدف اصلی به شمار می رود. اگرچه بسیاری از افراد این روش درمانی را برای ترک پوستی انجام می دهند اما بافت هایی از بدن که دچار شل شدگی و افتادگی هستند نیز از این طریق درمان می گردند. حاملگی از مهم ترین مواردیست که باعث پدید آمدن ترک های پوستی می گردد و لذا برخی کربوکسی تراپی ترک پوستی را بعد از دوران بارداری ضروری می دانند. هم چنین افزایش ناشی از چاقی در ران و باسن نیز این خطوط را پدید می آورد که در نتیجه ی آن کربوکسی تراپی ترک پوستی را می توان برای آن استفاده نمود. تعداد جلسات درمانی در این روش بسته به ناحیه ی بدن متفاوت است و تشخیص آن توسط پزشک متخصص انجام می شود.
مزیت روش درمانی کربوکسی تراپی ترک پوستی
یکی از مزیت های اصلی این روش درمانی نبود عارضه پس از درمان آن می باشد. در واقع افراد می توانند تنها با گذاشتن سی دقیقه زمان این درمان را انجام دهند و لذا دوران نقاهت برای آن وجود ندارد. کربوکسی تراپی ترک پوستی از جمله راه های ساده و تاثیر گذار برای رفع ترک های پوستی می دانند و در نتیجه مزیت های فراوانی نسبت به سایر روش های همراه با جراحی دارد.از آنجا که تزریق گاز دی اکسید کربن در زیر پوست می تواند به افزایش شریان های خون در این ناحیه از بدن کمک کند لذا درمان تنها با تحریک کردن بافت کلاژن و واکنش بدن در برابر افزایش اکسیژن رسانی انجام می شود. با افزایش متابولیسم در بافت های بدن امکان ترمیم ترک ها افزایش می یابد و در نتیجه با ساخت کلاژن می توان بهترین نتیجه را از کربوکسی تراپی ترک پوستی به دست آورد.از آنجا که در کربوکسی تراپی جریان خون در یک ناحیه افزایش می یابد لذا تیرگی ها از بین رفته و بافت پوست روشن تر از قبل خواهد شد. بافت های مرده و آسیب دیده در سطح پوست نیز از این طریق از بین می رود و در نتیجه سلولیت بهبود خواهد یافت.
عوارض کربوکسی تراپی ترک پوستی
تصور برخی بر آن است هم چون روش هایی مثل بوتاکس ممکن است عارضه هایی در این روش درمانی وجود داشته باشد. اما تزریق دی اکسید کربن در بدن افراد هیچ عارضه را در پی نخواهد داشت زیرا که بدن نیز خود این گاز را تولید کرده و مویرگ های خونی وظیفه ی جا به جایی و جایگزینی آن با اکسیژن را بر عهده دارند. لذا تنها با کربوکسی تراپی ترک پوستی، بدن افراد جهت افزایش خونرسانی به ناحیه ای از بدن تحریک می شود.بر طبق گزارشات در طول سال های اخیر که از کربوکسی تراپی ترک پوستی استفاده می شود، عارضه ی خاصی این روش درمانی ندارد و لذا تنها ممکن است سوزش و درد موضعی به وجود آید که تنها پس از چند ساعت برطرف می گردد و این کاملا طبیعی خواهد بود.همچنین در صورتی که بدن واکنشی در برابر تزریق گاز دی اکسید کربن داشته باشد، ممکن است قرمزی در ناحیه پدید آید که طی یک دوره ی دو یا سه روزه از بین خواهد رفت.مراقبت هایی که پس از روش درمانی کربوکسی تراپی ترک پوستی توصیه می شود عدم استحمام طی 12 تا 24 ساعت می باشد.اگرچه این روش درمانی موثر می تواند نتایج اثر بخش و مفیدی را به دنبال داشته باشد اما این پیش شرط وجود دارد که باید طول درمان تکمیل گردد. هم چنین مشاوره با پزشکان متخصص نیز می تواند تاثیر زیادی در بهبود این روند داشته باشد.

لایه برداری شیمیایی :

روش دیگر برای درمان ترکهای پوستی پیلینگ یا لایه برداری شیمیایی است شما می‌توانید از لایه بردار‌ ترین کلرواستیک برای بهبود ترک‌ها استفاده کنید. البته اگر در غلظت مناسب ( به صورت موضعی ۲۰%) و توسط پزشک متخصص یا جراح پلاستیک ماهر اعمال شود. لایه بردار‌های TCA نفوذ بیشتری نسبت به دیگر لایه بردار‌ها دارند، بنابراین توانایی بیشتری برای تحریک تولید کلاژن و الاستین دارند.