هیدروکینون

هیدروکینون

کریستال های سوزنی بی رنگ تا خاکستری که در ظاهر کردن عکس های نگاتیوی کاربرد دارد.در پوست تولید ملانین را متوقف کرده و سبب روشنی پوست و درمان لک های پوستی می شود.از قویترین روشن کننده هاست ولی در مصرف درازمدت ریسک سرطان پوستی را بالا می برد هر چند FDA این قضیه را تائید نمیکند.

در خرید آن دقت کنید چرا که به شدت مستعد اکسید شدن(خصوصا در شرایط محلول و محیط قلیایی) می باشد و غالب نمونه های بازار با برند مرک در انبار صدا سیما پس از جایگزینی عکس های دیجیتالی با آنالوک در مزایده به فروش رفت(چندین تن هیدروکینون) که مربوط به چندین سال قبل می باشد. نوع اروپایی دیگری هم در انبار نمداری بعد از بیست سال نگه داری فروش رفت و همه اینها در حال خرد شدن و بسته بندی جدید و ورود به بازار دارویی هستند(.همیشه از شرکت های قابل اطمینان خرید کنید و هرگز فریب قیمت های پائین شرکت های متفرقه را نخورید.)

علی رقم مطالعات محدود پیشنهاد می شود در دوران شیردهی و بارداری استفاده نشود(.جایگزین مناسب در این دوران کوجیک اسید و آربوتین می باشد.)موارد سمیت در دوز های بالای پنج درصد گزارش شده و بیش از پنج درصد برای فرمولاسیون پیشنهاد نمیگردد.یکی از عوارض نادر آن ایجاد رنگدانه های آبی می باشد. عارضه نادر دیگر هیپرپیگمنتاسیون بوده و در صورت هر دو عارضه قطع مصرف و درمان با دیگر ضد لک ها پیشنهاد می شود.

حلالیت:

1. آب سی درجه ۸ درصد(افزایش حلالیت با افزایش دما)
2. الکل سی درجه ۴۶ درصد
3. پروپیلن گلیکول بیست و پنج درجه ۲/۳ درصد

نتیجه: حلالیت در پی جی کمترین است و نمی توان به عنوان کمک حلال از آن بهره برد و فقط نقش لویگه کننده در کرم و هومیکتانت در محلول یا ژل دارد.

هیدروکینون به شدت مستعد اکسید شدن است و حضور یک انتی اکسیدان الزامی می باشد.متا بی سولفیت آنتی اکسیدان خوبی برای این منظور است ولی به علت حضور گروه سولفیتی بوی ناخوشایندی دارد و تقریبا استفاده از آن منسوخ شده. در صورتی که فرم محلول یا ژل میسازید از ویتامین ث) نیم تا یک درصد کفایت میکند( استفاده کنید و در صورت فرم کرم در کنار ویتامین ث از ویتامین ای) حدود نیم درصد( نیز برای مهار اکسیداسیون در فاز چربی استفاده کنید.حضور فلزات سنگین مثل آهن پروسه اکسیداسیون را تسریع میکنند و غالب اسپاتول ها گرید استیل 314 بوده یا ناخالصی دارن و با فراورده واکنش می دهند در نتیجه جهت هم زدن استفاده از میله شیشه ای پیشنهاد می شود و در صورت دسترسی به naEDTA )در اینجا نوع دو و چهار سدیم فرقی ندارد( افزودن 0.1 درصد از آن پیشنهاد می شود.

توجه شود هیدروکینون در شرایط قلیایی به سرعت تخریب و اکسید شده و به رنگ قهوه ای می گراید، در نتیجه در صورت عدم حضور یک اسید در فرمول توجه به اسیدی بودن محیط و در صورت لزوم افزودن یک اسید ضعیف الزامی است.

در صورتی که قصد ساخت کرم دارید و در اضافه کردن الکل محدودیت دارید می توان برای انحلال با کمترین میزان الکل دما را تا چهل درجه افزایش داد.راه دیگر عدم انحلال و بسنده کردن به لویگه کردن تنها و افزودن به پایه کرم می باشد هر چند در صورت انحلال کامل و سپس افزودن به کرم اثر بخشی بیشتری شاهد خواهیم بود.بهترین لایه بردار اسیدی برای همراهی با هیدروکینون ترتینوئین می باشد و در صورت حضور همزمان هیدروکینون و ترتینوئین  سعی کنید از یک کورتیکواستروئید در فرمول بهره ببرید.پیشنهاد می شود کرم ساخته شده را در یخچال نگه داری کنید، اینکار شلف لایف محصول را افزایش می دهد و پروسه اکسیداسیون را به تاخیر می اندازد.به بیمار توصیه شود محصول را آخر شب بر روی پوست تمیز استفاده کند و از مجاورت با نور زیاد بپرهیزد.

در صورت استفاده از هیدروکینون به بیمار تاکید کنید در طول روز از ضد آفتاب مناسب استفاده کند و به تکرار آن توجه داشته باشد.در صورت نیاز به ساخت کرم با کمتر از چهار درصد هیدروکینون استفاده از فرم چهاردرصد آماده آن به عنوان بخشی از پایه پیشنهاد می شود.

نکته:هیدروکینون گلیکوزیله شده، آربوتین نام دارد که حساسیت به آفتاب و نور نداشته ولی اثربخشی کمتری دارد و در برگ درختان زغال اخته، بلوبری و گلابی)در میوه کمتر( یافت می شود.

برای ساخت فراورده حاوی هیدروکینون با سه فرم دارویی آن روبه رو خواهیم بود:

کرم یا پماد، محلول و ژل

در ساخت فرم محلول چالش ها خیلی کمتر خواهند بود و با توجه به انحلال بالای هیدروکینون در الکل به راحتی می توان محلول آنرا در الکل شصت یا هفتاد درجه ساخت.فقط رعایت محیط اسیدی و حضور یک آنتی اکسیدان)ویتامین ث یا متابی سولفیت( الزامی است.محلول در شیشه قهوه ای و به دور از نور و در محل خنک نگه داری شود.حضور یک هومیکتانت )همانند پروپیلن گلیکول( برای جلوگیری از نمایان شدن پودر بر روی پوست پس از تبخیر حلال الزامی است.

• HQ 5%
• Vit C 1%
• Retinea 0.025%
• Dexa 0.05%
• 5%
• Alcohol 70 up to 100 cc

هیدروکینون را به همراه ترتینوئین و دگزامتازون توزین کرده و در بخشی از الکل مورد نیاز حل میکنیم.اگر ترتینوئین را قبلا بیست برابر رقیق کرده اید برای برداشت این مقدار، نیاز به نیم گرم رقیق شده است و باتوجه با اینکه با ویتامین ث رقیق شده برای مابقی فرمول نیاز به نیم گرم)به جای یک گرم( ویتامین ث می باشیم.ویتامین ث و پروپیلن گلیکول را داخل مقدار آب مورد نیاز)حدود ۲۵ سی سی( حل کرده و آب و الکل را در ظرف نهایی با یکدیگر مخلوط میکنیم و تا انحلال کامل و شفاف شدن فراورده مخلوط میکنیم. سپس با افزودن الکل به حجم مورد نظر می رسانیم.

جهت ساخت فرم کرم، بهتر است هیدروکینون حل و به پایه اضافه شود هر چند صلایه و لویگه کردن قابل قبول است ولی اثر بخشی کمتری خواهد داشت.بهترین لویگه کننده برای هیدروکینون مخلوط کمی الکل و پروپیلن گلیکول می باشد.در صورت استفاده از پایه های کلد کرم مقاوم به اسید و الکل نتیجه بهتری خواهیم دیدکلد کرم های معمولی تا ده درصد الکل را تحمل می کنند اما اگر همزمان محیط اسیدی هم باشد تحمل آنها کمتر خواهد شد.

• 5%
• Retinea 0.025%
• Dexa 0.05%
• Vit C. 1%
• Vit E. 1%
• Cold cream to 30 gr

برای ساخت صد گرم این محصول:

• هیدروکینون نیاز به حدود ۱۲ سی سی الکل دارد
• ترتینوئین نیاز به حدود ۹٫۳ سی سی الکل دارد
• دگزامتازون نیاز به حدود ۳٫۳ سی سی الکل دارد

پس عامل محدود کننده هیدروکینون می باشدفراموش نشود هیدروکینون در آب نیز حلالیت خوبی دارد و پایه کلد کرم خود محتوی آب(20 تا ۶۰ درصد بسته به نوع) می باشد.همچنین کلد کرم از سیستم امولسیفایری و حضور سرفکتانت بهره می برد که باعث افزایش حلالیت می شود.پس می توان بخشی از لویگه کننده را خود پایه کرم منظور کرد

نکته:در اینجا و با شرایط مطرح شده نیازی به پروپیلن گلیکول نمی باشد.

در صورت کاهش مقدار الکل با عدم انحلال ترتینوئین مواجه خواهیم شد)حداقل نیاز به ۹٫۳ درصد الکل دارد( که با افزودن چند قطره DMSO مشکل حل خواهد شد.ویتامین ث تا حدی در الکل محلول است و مابقی آن نیز در آب کلد کرم مورد استفاده برای لویگه کردن حل می شود.پودرهای مورد نیاز را توزین کرده و به هاون منتقل و به خوبی صلایه می کنیم.حدود شش درصد الکل، چند قطره DMSO و ویتامین ای مورد نیاز را به آن اضافه کرده و لویگه میکنیم سپس حدود بیست تا سی درصد پایه کرم را اضافه کرده و پروسه لویگه کردن را ادامه می دهیماگر به naEDTA دسترسی دارید 0.1% اضافه کنید.

در نهایت محتوی هاون را به مابقی کلد کرم بیدار شده)همزده شده( در ظرف نهایی افزوده و با میله شیشه ای تا اختلاط کامل هم میزنیم.

نکته: بسته به برندهای مختلف کلد کرم احتمال چند مشکل هست:

• اگر فرمول شل شد کمی زانتام گام اضافه کنید
• اگر دو فاز شد کمی توئین اضافه کنید
• اگر مشکل با توئین حل نشد با TEA پی اچ را به ۵ برسانید.
• پیشنهاد می شود فراورده در یخچال نگه داری شود.

نکته: جهت افزایش انحلال پودر ها می توان مخلوط لویگه شده را تا چهل درجه حرارت داده و به خوبی مخلوط کنید سپس آنرا به مابقی پایه اضافه کنید.

مبحث ژل هیدروکینون قبلا توضیح داده شده است.